Skąd przybył perz? Nikt się nie zastanawia, bardziej bowiem interesuje ludzi kwestia, jak się go pozbyć? Ten uciążliwy chwast, który szczególnie upodobał sobie uprawy pszenicy, ma jednak wiele walorów leczniczych. W dawnych, i nie tak odległych czasach, ratował ludzi przed głodem. Zmielone kłącza dodawano do mąki do wypieku chleba, z palonego ziarna sporządzano namiastkę kawy lub warzono piwo. W XIX wieku Gerard Wyżycki podawał, że sok otrzymany z kłączy ma właściwości otwierające, a gotowany do gęstości, nazywany bywa manną kalabryjską i używany przy zaflegmieniu. Świeży sok wyciśnięty z perzu zalecano także dzieciom dla pozbycia się pasożytów przewodu pokarmowego.
Inne nazwy biały perz, perz pospolity, korzenica, osecz, pernica, psia pasza, pszenica perz, pyrnik, rolnica, trawa aptekarska, psi ząb, psia trawa
Opis
Roślina wieloletnia, o długich, silnie rozgałęzionych, biało-kremowych kłączach z licznymi rozłogami. Dorasta zwykle do 120 cm. Źdźbła długie, zakończone krótkim kłosem o cztero- lub pięciokwiatowych kłoskach, liście rów- nowąskie, całobrzegie, płaskie. Kwitnie od czerwca do września. Owocem jest równowąski ziarniak.
Występowanie
Perz właściwy występuje niemal na całej półkuli północnej.
W Polce pospolity, a ze względu na dużą żywotność, niezwykle uciążliwy chwast polny i ogrodowy. Występuje także na pastwiskach i łąkach, w zaroślach, przy drogach, na nieużytkach.
Surowiec
Surowcem leczniczym jest kłącze, które zbiera się wczesną wiosną lub jesienią, kiedy zawiera dużo wilgoci.
Po wydobyciu z ziemi należy wybrać odpowiednie kłącza (powinny być mięsiste i jasne), a następnie odciąć części naziemne, a kłącze oczyścić z ziemi (nie myjąc). Suszenie jest dość trudne (w nieodpowiednich warunkach kłącza łatwo pleśnieją) - najlepiej korzystać więc z suszarni (40°C), a w warunkach naturalnych suszyć wyłącznie w czasie ciepłej i suchej pogody. Gotowy surowiec powinien być ja- snosłomkowego koloru i nie zawierać kłączy krótszych niż 2 centymetry.
W apteczce
W kłączach występują saponina i trycytyna, które mają działanie: lekko moczopędne, regulujące przemianę materii i wzmagające procesy trawienne. Odwary z kłącza perzu stosuje się w zaburzeniach trawiennych, w kamicy nerkowej i chorobach wątroby, a także przy zatruciach spowodowanych długotrwałym przyjmowaniem antybiotyków.
W kuchni
Perz wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych. Można go dodawać do zup mlecznych, potraw z kaszą oraz chleba.