Koper włoski - fenkuł Foeniculum vulgare

Zapiski o stosowaniu kopru znajdujemy już w Papirusie Ebersa. Grecy i Rzy­mianie zaliczali go do siedmiu świętych roślin. Zalecano go w chorobach prze­wodu pokarmowego oraz jako środek wzmacniający wzrok. W średniowieczu trafił za klasztorne mury, ale także do dworskich ogrodów, m.in. Karola Wiel­kiego. Znano wówczas około 200 receptur na jego zastosowanie, m.in. jako afrodyzjak czy antidotum na czary. Marcin z Urzędowa odnotował, że we Wło­szech wypieka się chleb z dodatkiem kopru. Korzeń kopru gotowany w occie miał działać przeciwgorączkowe, palony miał gruczoły otwierać i poty wzmac­niać. Popiół ze spalonego ziela - przyjmowany po pół łyżki rano i wieczorem - skuteczny miał być przy zawrotach głowy.

Inne nazwy koper lekarski, koperek anyżek, fenkuł.fan kul, fenkel, osładziec, świniak

Opis
Roślina dwuroczna, sinawozielona, silnie aromatyczna, wysoka do 120 cm, o żebrowanych, nagich gałęziach, na któ­rych rosną 3-4-krotnie pierzaste o nitkowa­tych odcinkach liście. Kwiaty koloru żółtego zebrane w wielkoszypułkowe baldachy.

Występowanie
Koper pochodzi z kra­jów śródziemnomorskich, a w stanie dzikim spotykany jest na Krymie i Kaukazie.

Surowiec
Nasiona pozyskuje się prze­ważnie z upraw, jesienią, kosi się całe ro­śliny, wiąże w snopki i podsusza, a na­stępnie młóci. Fenkuł przypomina koper ogrodowy.

W apteczce
Owoce kopru włoskiego za­wierają olejek eteryczny, związki wapnia, fosforu, potasu, żelaza, witaminy B, B2, PP, prowitaminę A.
Koper jest stosowany przy wzdęciach, kamicy żółciowej i moczowej, jako środek wykrztuśny i przeciwskurczowy. Nalewka na koprze łagodzi kolkę i wszelkie kurcze występujące w przewodzie pokarmowym. Pomaga neutralizować wiatry. Wzmacnia żołądek, obniża ciśnienie krwi, uspokaja. Owoce kopru wchodzą też w skład prosz­ku lukrecjowego i różnych mieszanek zio­łowych.

WARTO WIEDZIEĆ
Współczesna nazwa koper pochodzi od starosłowiańskiego „kopeć”, co znaczyło zapach.

W kuchni
W kuchniach śródziemnomor­skich odmiany fenkułu, słodki i boloński, przyrządza się jako jarzynę. Gotowane młode łodygi podaje się, podobnie jak fa­solkę szparagową, polane masłem i posy­pane bułką tartą. Fenkuł jest składnikiem wielu mieszanek przyprawowych popularnych we Włoszech Francji czy Hiszpanii, gdzie doprawia się nim zupy i sosy. Przy­prawę stanowią też świeże młode liście, dodawane do zup rybnych masła i sała­tek. Suszone owoce to nieodzowny do­datek do konserwowanych warzyw, mięs duszonych, ciast, chleba oraz likierów. Anglicy nazywają koper włoski rybnym zielem, gdyż dodają go do większości po­traw z ryb.