Kminek zwyczajny Carum carvi

Różne odmiany kminku były uprawiane i używane jako lek i przyprawa już w neolicie. Nasiona kminku znaleziono w resztkach żywności sprzed 5000 lat. Był dobrze znany starożytnym Egipcjanom, Grekom i Rzymianom. W starożytnej Grecji olejek eteryczny z kminku zalecano na wzmocnienie. Początkowo przypisywano mu znaczenie magiczne - miał strzec od złych du­chów i czarownic. Znacznie później zasłynął jako składnik miłosnych eliksi­rów. Nasi przodkowie leczyli kminkiem dolegliwości żołądkowe: kolkę, wzdę­cia, niedomagania wątroby i biegunkę. Stosowano go przy upławach, a z na­paru kminku robiono lewatywy.

Inne nazwy kminek pospolity, kminek polny, kmin, kmin polski, karolek, dawniej także hanyż polny, karba, karulek

Opis
Roślina dwuletnia. Łodyga wznie­siona, osiąga do 70 cm wysokości, moc­no rozgałęziona i bruzdkowana. Liście po­dwójnie lub potrójnie pierzaste, o długich ogonkach. Kwiaty białe, drobne, zebrane w liczne baldachy. Owocem jest rozłupka. Korzeń białawy, wrzecionowaty i mięsisty. Kwitnie od maja do czerwca.

Występowanie
Pospolity w Azji i Euro­pie, w tym również w Polsce oraz w Tunezji.
W stanie dzikim rośnie na suchych łąkach, przydrożach, miedzach i polanach. Jest tak­że rośliną uprawową.

Surowiec
Z kminku pozyskuje się na­siona, które zbiera się w czerwcu na łą­kach, gdy baldachimy w dwóch trzecich są brunatne, lub z kminku hodowane­go. Surowcem są także owoce zbierane w czerwcu i w lipcu.

W apteczce
Nasiona kminku zawiera­ją olejek eteryczny jego składnikami są m.in. karwon, dihydrokarwon, limonen, aldehyd kuminowy), flawonoidy, kwa­sy organiczne, substancje azotowe, cukry proste oraz skrobię, olej, garbniki, żywice i sole mineralne. Zapach i smak zawdzięcza kminek olejkowi lotnemu. Nasiona wpływają na trawienie, są wiatropędne, działają również rozkurczająco.

W kuchni
Niektóre kuchnie wykorzy­stują młode listki kminku jako przypra­wę: do zupy i sałatek jarzynowych, so­sów ziołowych, past twarogowych i du­szonych mięs. Przyprawę stanowią jednak przede wszystkim suszone niełupki, używane w całości lub zmielone - niezastą­pione w chlebie żytnim, ciastach, piecze­niach, sosach, zupach, pastach czy przy produkcji likierów. Popularne są również sery z dodatkiem kminku oraz doskona­łe nalewki lecznicze, przyrządzane według dawnych receptur, zwane karolkowymi.

WARTO WIEDZIEĆ
Ciekawy przepis na maść z kminu podawał Syreniusz. Zebrany nocą kminek należało rozgnieść, zalać wodą i na miesiąc zakopać w końskim gnoju. Po okresie tej specyficznej maceracji (koński gnój wytwarza wysoką temperaturę) dodawano wody różanej gotowano aż do uzyskania gęstej masy, której używano do smarowania oczu.