Jarząb pospolity Sorbus aucuparia

Rzymscy myśliwi owocami jarzębiny wabili ptaki, stąd też zapewne łacińska nazwa aucupare - polować na ptaki. Nasi przodkowie uważali jarzębinę za święte drzewo, poświęcone bogowi piorunów. Gałązka z owocami zawieszo­na nad łóżeczkiem dziecka miała w przyszłości nieskromne chęci uśmierzać, a z czasu zachowania owoców na gronach wróżono przyszłość. W lecznic­twie ludowym kwiatostany jarząbu wykorzystywano jako środek moczopęd­ny i rozwalniający, owoce leczyły natomiast biegunkę krwawą, choroby płuc i nerek. Jarzębina skuteczna była także w hamowaniu nadmiernego libido.

Inne nazwy jarzębina, jarząbek, jarząb zwyczajny i z góralska: skorus

Opis
Drzewo osiągające do 15 m wy­sokości, o gładkiej, szarej i połyskującej korze. Liście podługowate, spiczasto za­kończone, lekko owłosione. Kwiaty białe lub kremowe zebrane w baldachogrona. Owoce pomarańczowoszkarłatne, kształ­tu jabłka, mięsiste, z małymi nasionkami w środku. Kwitnie w maju, owocuje od sierpnia do października.
Jarzębina to niedaleka kuzynka jarzębiny czarnej, czyli popularnej aronii.

Występowanie
To drzewo klimatu umiarkowanego w Polsce występuje jako drzewo leśne lub rosnące pojedynczo na przydrożach, w parkach, gdzie bywa często sadzone.
Surowiec Surowcem pozyskiwanym w celach leczniczych są kwiatostany zbie­rane w okresie kwitnienia oraz owoce zbie­rane późną jesienią, przed przymrozkami.

W apteczce
Związki czynne zawarte w jarzębinie zwiększają wydzielanie moczu i dezynfekują drogi moczowe. Dzia­łają korzystnie w przypadku stanów za­palnych żył kończyn dolnych oraz he­moroidów. Nalewce z jarzębiny przypi­suje się właściwości lecznicze zwłaszcza dla wzmocnienia pracy serca i w zabu­rzeniach trawienia. To również doskona­łe i tanie źródło witaminy C. Owoce jarzę biny zawierają kwas parasorbowy, dlate­go też spożywanie ich w stanie surowym może skończyć się wymiotami. Owoce na leży przed użyciem sparzyć lub przemro­zić. W tym celu blanszuje się je, zanurzając na kilka minut we wrzącej wodzie lub wkłada w szczelnym woreczku na kil­ka dni do zamrażalnika. Bardziej cierpli­wi mogą zbierać owoce jarzęba po pierw­szych przymrozkach.

W kuchni
Dawniej z jarzębiny powsta­wał doskonały jarzębiak na winiaku, pro­dukowano także doskonałe soki. Obec­nie do celów spożywczych wykorzystu­je się morawską odmianę jarzęba Sorbus edulis, której owoce są pozbawione goryczy.