Gorczyca biała, gorczyca czarna Sinapis alba, Brasica nigra

Gorczyca jest jedną z najstarszych przypraw. Pitagoras proponował pastę Z gorczycy jako lekarstwo na użądlenie skorpiona, a Hipokrates zalecał ją do użytku zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W edykcie Dioklecjana z 301 roku figuruje jako potrawa; prawdopodobnie łodygi i liście spożywano w postaci jarzyny lub w sałacie. W Ewangelii św. Marka gorczyca została przywołana przez Chrystusa w metaforze zestawiającej ziarno rośliny z Królestwem Bożym: "jest najmniejsze ze wszystkich nasion na ziemi. Lecz wsiane wyrasta i staje się większe od jarzyn; wypuszcza wielkie gałęzie, tak, że ptaki powietrzne gnieżdżą się w jego cieniu". Gorczyca dotarła do Europy w średniowieczu.

Występowanie
Pochodzi z południo­wej Europy, z obszaru śródziemnomor­skiego. Występuje powszechnie w stanie zdziczałym, również w Polsce. Jest gatunkiem uprawianym na wszystkich kontynentach strefy klimatu umiar­kowanego.

Surowiec
Nasiona zbiera się, gdy łuszczyna nabiera jasnej barwy i zaczy­na pękać.

Inne nazwy gorczyca jasna, ognicha; kapusta czarna, kapusta gorczyca

Opis
Roślina jednoroczna. Łodyga pro­sto wzniesiona, rozgałęziona i szorst­ko owłosiona, dorastająca do 60-80 cm wysokości. Liście naprzemianległe, ogonkowe, pierzastodzielne, o działkach nierówno i tępo ząbkowanych. Kwitnie od końca maja do początku sierpnia.
Jej żółte kwiaty dają owoce, w których łuszczynie znajdują się małe kuliste nasiona.

W apteczce
Gorczyca, podobnie jak chrzan, zawiera glikozydy; synigrynę i synalbinę, która rozpada się, dając ole­jek gorczyczny o ostrym smaku i duszą­cym zapachu, ponadto białka i olej. Gorczyca w umiarkowanej ilości wpływa na ukrwienie przewodu pokarmowego, czyli poprawia trawienie i proces prze­miany materii. Ma działanie pobudzają­ce, drażniące, a w większych dawkach powodujące wymioty. Zawiera szczypiąc olejki i spore ilości siarki. Same nasiona przyspieszają wydzielanie soków żołąd­kowych, można je też używać przy nieży­tach jelit i skłonnościach do zaparć. Okłady o konsystencji kaszy z mączki gorczycznej i ciepłej wody stosuje się zewnętrznie przy bólach reumatycznych. W naparze z nasion gorczycy warto moczyć przemęczone stopy.

WARTO WIEDZIEĆ
Król Persji, Dariusz III, wystał Aleksandrowi Wielkiemu worek sezamu. W odpowiedzi otrzymał worek nasion gorczycy, co miało świadczyć o liczebności i sile armii Aleksandra.

W kuchni
Z młodych wiosennych liści gorczycy przyrządza się pyszną i zdrową sałatkę. Zmielona gorczyca może być dodatkiem do marynowanych ogórków. Całych nasion używa się do konserwo­wania ryb, kapusty, buraczków, ogórków czy grzybów. Zmielone ziarno stosuje się niekiedy do nalewek ziołowych, takich jak wermut. Gorczyca jest też składni­kiem sosów do sałatek i majonezów.