Glistnik jaskółcze ziele Cheliadonium maius

W starożytnej Grecji i Rzymie przypisywano mu najróżniejsze właściwości, m.in. używano go do zwalczania robaków przewodu pokarmowego. W XVI wieku, zgodnie z nauką o sygnaturach glistnikiem - z powodu żółtego koloru soku i kwiatów - leczono żółtaczkę i choroby wątroby. W pierwszej połowie XIX wieku podjęto badania nad obecnością w listniku alkaloidów: chelidoniny i chelerytyny. Do końca XX wieku zarówno ziele glistnika, jak i wyizolowane z niego - w stanie czystym -  alkaloidy, miały duże znaczenie lecznicze i były często stosowane, zwłaszcza w gastroenteroligii. Pod koniec ubiegłego wieku pojawiające się doniesienia o szkodliwych skutkach leczenia glistnikiem, spowodowały wycofywanie preparatów z glistnikiem z lecznictwa.
Ziele glistnika święcone było na różnych obszarach Polski podczas obchodów Bożego Ciała. Odwarem z glistnika wyparzano garnki, aby więcej śmietany było na wierzchu. Charakterystyczny, żółtopomarańczowy sok mleczny uży­wany jest w lecznictwie ludowym do usuwania kurzajek.
Inne nazwy listewnik złotnik, ziele od brodawek, żóttnik, celidonia (z tac. dar od niebios)

Opis
Roślina wieloletnia. Osiąga do 90 cm wysokości. Łodyga owłosiona, widlasto rozgałęziona, po przełamaniu wy­dziela pomarańczowy sok mleczny. Pod ziemią ciemnobrunatne, walcowate kłącze. Korzeń rozgałęziony, po przełamaniu żółtoczerwony. Liście pierzastosieczne, głęboko wcinane lub karbowane. Wierzch jasnozielony, od spodu sinozielony. Kwiaty złocistożółte, zebrane w luźne baldachogrona. Owocem jest torebka. Kwitnie od maja do września.

Występowanie
Pospolity w Europie i basenie Morza Śródziemnego. Przywie­ziony do Ameryki Północnej jako zioło lecznicze na choroby skóry. W Polsce po­spolity na całym obszarze, preferuje miej­sca zacienione, zarośla, zaniedbane parki. Spotykany na przydrożach i rumowiskach.

Surowiec
Młode pędy ziela zbiera się w okresie kwitnienia, w maju i czerwcu. Korzenie wykopuje się wczesną wiosną lub późną jesienią.

W apteczce
Główne działanie glistnika to rozkurczanie mięśni gładkich układu pokarmowego, dróg żółciowych, moczowodów, dróg rodnych. Efektem jest dzia­łanie żółciopędne, moczopędne, łagodze­nie bólu menstruacyjnego, ułatwianie wy­próżniania. Natomiast wtórne metaboli­ty - chelerytryna i sangwinaryna - zawarte zwłaszcza w nadziemnych organach glistnika mają działanie przeciwwiruso- we, bakteriobójcze i grzybobójcze. Chelidonina działa na ośrodkowy układ ner­wowy podobnie jak morfina, ale znacznie słabiej i hamuje podziały komórek. Ziele działa także przeciwalergicznie oraz uspo­kajająco na układ nerwowy. Przeciwwska­zaniem do stosowania jaskółczego ziela są ostre zapalenia błony śluzowej żołądka i jelit, czynna choroba wrzodowa.

KURACJA
PRZECIWBRODAWKOWA
Sokiem z łodygi glistnika smarować brodawki, uprzednio otarte pumeksem. Kurację stosować do skutku, ale nie dłużej niż 20 dni.