Biedrzeniec Pimpinella saxifraga

Biedrzeniec mniejszy to bliski kuzyn biedrzeńca anyżu. Podobnie jak on należy do rodziny selerowatych i wyróżnia się charakterystycznym, intensywnym zapachem i smakiem. Znany był już starożytnym Rzymianom jako środek leczniczy i kosmetyczny, a także specyfik hamujący popęd płciowy u mężczyzn. W czasach „czarnej śmierci”, czyli dżumy uważano go za talizman chroniący przed rozprzestrzenianiem się zarazy.
Medycyna ludowa wykorzystuje od wieków jego lecznicze właściwości leczeniu chorób dróg oddechowych dolegliwości kobiecych.

Inne nazwy biedrzeniecpospolity, bibernella, rospikamień

Opis
Roślina wieloletnia. Łodyga wzniesiona, rozgałęziająca się. W górze prawie bezlistna, w dolnej części krótko owłosiona. Osiąga wysokość 30-60 cm. Wyrasta z czołgającego się, poskręcanego i rozgałęzionego kłącza, zabarwionego wewnątrz na niebiesko, od zawartego w nim związku (azulenu). Liście z reguły pojedynczopierzaste, rzadko podwójniepierzaste. Kwiaty drobne, przeważnie białe (czasami różowe) zebrane w baldach złożony. Owocem jest długa i jajowata rozłupka. Kwitnie od czerwca do września.

Występowanie
Gatunek pospolity. Występuje niemal w całej Europie, północnej i południowo-zachodniej Azji. Porasta pastwiska, przydroża, zbocza, wrzosowiska i lasy sosnowe, przeważnie na glebach suchych i jałowych. Jest rośliną ciepłolubną.

Surowiec
Korzenie wykopuje się wiosną lub jesienią.

W apteczce
Biedrzeniec mniejszy zawiera: olejek eteryczny (azulen, estry izoeugenolu, terpeny), furanokumaryny, (pimpinelina, izopimpileina, bergapten), saponiny, fenolokwasy, poliacetyleny, garbniki oraz sole mineralne. Odwar z korzeni i kłączy działa wykrztuśnie oraz rozkurczowo. Zaleca się go w astmie i schorzeniach górnych dróg oddechowych. Stosowany jest przy wzdęciach, biegunce czy bólach żołądka spowodowanych przejedzeniem. Używa się go przy zapaleniu pęcherza moczowego, kamicy moczowej.

W kuchni
Świeże liście mają smak słodowy, lekko palący, łagodnie ściągający i odświeżający. Korzeń biedrzeńca, z któ-rego pozyskuje się olejek lotny (Oleum Pimpinellae) ma zastosowanie w produkcji wywarów, herbatek leczniczych i nalewek. Świeże liście to doskonała przyprawa do: ryb pieczonych i gotowanych, ziemniaków, zup jarzynowych, sałatek, pomidorów, kalarepy i sosów. Wyostrza też smak potraw z jaj i serów. Aromat biedrzeńca wzmacnia dodatek kilku kropel soku cytrynowego. Kilka łodyg włożonych do octu winnego wzbogaca jego pikantny smak o ziołową nutę.

ODWAR Z BIEDRZEŃCA MNIEJSZEGO
Do stosowania wewnętrznego 1/2 łyżeczki drobno pokruszonych korzeni zalać 1 szklanką wody i gotować pod przykryciem przez 5 minut od momentu zawrzenia. Odwar pić w niewielkich dawkach, 1-2 łyżek 2 razy dziennie. Należy przestrzegać sposobu dawkowania, gdyż zbyt duże ilości odwaru wpływają niekorzystnie na nerki. Zewnętrznie używa się go w stanach zapalnych, do płukania gardła i przemywania skóry.