Berberys Berberis vulgaris

Berberys zwyczajny znali już Babilończycy i Hindusi.
Stosowali go do oczyszczania krwi. Szeroko pożytkowany był także w XVIII wieku.
Dopiero odkrycie ze na jego liściach rozmnaża się rdza źdźbłowa, która potrafi doszczętnie zniszczyć uprawy zboża, wysłało go z pól i lasów do miejskich parków. Swoje pięć groszy dołożył pod koniec XIX wieku Miczurin twierdząc, że owoce berberysu zwyczajnego powinny zająć czołowe miejsce w przemyśle przetwórczym. Amator botanik działał „na wyczucie", ale...miał rację.

Inne nazwy kwaśnica, polska cytryna

Opis
Roślina wieloletnia. Krzew osiąga do 3 m wysokości. Posiada kanciaste gałązki i trójdzielne ciernie. Kwiaty żółte. Owocem jest wydłużona jagoda. Kwitnie w maju i czerwcu.

Występowanie
W stanie dzikim występuje w całej Europie. W Polsce obecny na całym obszarze, w zaroślach, wąwozach, na brzegach lasów, w borach mieszanych, a także na miedzach i przy zbiornikach wodnych.

Surowiec
Korzeń i korę z korzenia pozyskuje się podczas usuwania krzewów. Korę berberysu zbiera się wczesną wiosną, z młodych i zdrowych gałązek.
Zbiór liści następuje wiosną, po ich wykształceniu. Owoce zbiera się w sierpniu lub wrześniu.

W apteczce
Berberys pospolity zawiera aktywne substancje, alkaloidy berberysy, które zwalczają bakterie powodujące infekcje ran, czerwonkę, cholerę oraz mikroorganizmy wywołujące infekcje układu moczowo-płciowego. Alkaloidy pobudzają też funkcje immunologiczne i obniżają gorączkę. Berberys pomaga także w leczeniu anemii, wątroby i zaparć.

W kuchni
Owoce berberysu zwyczajnego można spożywać w stanie surowym lub przeznaczyć na przetwory: dżemy, marmolady, soki, syropy, ekstrakty itp. Gruzini przygotowują z berberysu, wody, pieprzu i soli ostrą przyprawę do potraw mięsnych. Czesi natomiast wytwarzają wino berberysowe, które podobno jest skuteczne przy bólach głowy i za-parciach. Szlachta polska przygotowywała z berberysu nalewkę, którą pito dla zdrowia i przyjemności przy ważniejszych okazjach. W przemyśle cukierniczym używa się berberysu zamiast cytryny.

WARTO WIEDZIEĆ
Zimą owoce berberysu stanowią cenne pożywienie dla ptaków. Berberys, podobnie jak mimoza słynie z delikatnych kwiatów, które przy dotyku zamykają kielichy.